همراه با پارس فلکس
جدول محتوا
کاربرد لرزه گیرهای ارتعاشات صنعتی و نحوه عملکرد
ماشین‌آلات صنعتی به دلیل حرکت‌های مداوم قطعات دوار، ضربه‌های ناگهانی و انتقال انرژی مکانیکی، همواره دچار ارتعاشات ناخواسته می‌شوند. اگر این ارتعاشات کنترل نشوند، مشکلاتی مثل:
- ترک در سازه‌ها،
- شل شدن اتصالات،
- فرسایش زودهنگام قطعات،
- افزایش سر و صدا و آلودگی صوتی،
- و حتی از کار افتادن کل خط تولید
رخ خواهد داد. برای مقابله با این مشکلات، از لرزه گیرهای ارتعاشات صنعتی استفاده می‌شود که نقش حیاتی در پایداری تجهیزات و کاهش هزینه‌های تعمیرات دارند.
لرزه گیر ارتعاشات صنعتی چیست؟
لرزه‌گیر (Vibration Isolator) وسیله‌ای است که بین منبع ارتعاش (مثل موتور یا پمپ) و سازه یا پایه نگهدارنده نصب می‌شود تا مسیر انتقال ارتعاشات قطع یا کاهش یابد. این تجهیزات معمولاً از موادی با خاصیت جذب انرژی مانند لاستیک، فنر یا ترکیب‌های فلزی-لاستیکی ساخته می‌شوند.
کاربرد لرزه گیرهای ارتعاشات صنعتی
لرزه‌گیرها تقریباً در تمام صنایع حضور دارند و بسته به شرایط کاری، مدل‌های مختلفی از آن‌ها استفاده می‌شود:
۱. صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
- کاهش ارتعاشات پمپ‌ها، کمپرسورها و توربین‌ها.
- جلوگیری از شکستگی خطوط لوله بر اثر لرزش.
- افزایش ایمنی در تأسیسات حساس.
۲. صنایع نیروگاهی
- کنترل لرزش ژنراتورها و تجهیزات دوار.
- جلوگیری از آسیب به فونداسیون نیروگاه‌ها.
- کاهش انتقال ارتعاش به محیط و ساختمان‌های اطراف.
۳. کارخانجات و خطوط تولید
- کاهش صدای ناشی از ماشین‌آلات.
- افزایش دقت عملکرد دستگاه‌های CNC، تراش و فرز.
- افزایش طول عمر بلبرینگ‌ها و قطعات حساس.
۴. ساختمان‌ها و تأسیسات تهویه مطبوع (HVAC)
- جلوگیری از انتقال ارتعاشات فن‌ها و چیلرها به سازه.
- افزایش آسایش صوتی در ساختمان‌ها.
- پیشگیری از ترک‌خوردگی دیوارها و سقف‌ها.
نحوه عملکرد لرزه گیرهای ارتعاشات صنعتی
لرزه‌گیرها اساساً روی سه اصل کار می‌کنند:
- جذب انرژی ارتعاشی
- مواد الاستیک یا فنرها انرژی مکانیکی ارتعاش را جذب کرده و به گرما یا تغییر شکل تبدیل می‌کنند.
- ایزوله کردن مسیر ارتعاش
- مانند یک واسطه بین منبع ارتعاش و محیط عمل کرده و مانع انتقال لرزش می‌شوند.
- کاهش تشدید (Resonance Control)
- در شرایطی که فرکانس ارتعاشات نزدیک به فرکانس طبیعی سازه باشد، لرزه‌گیرها مانع از بزرگ شدن دامنه ارتعاشات می‌شوند.
انواع لرزه گیرهای ارتعاشات صنعتی
۱. لرزه‌گیر لاستیکی (Rubber Isolators)
- سبک، اقتصادی و مقاوم در برابر ضربه.
- مناسب برای موتورهای سبک، تجهیزات HVAC و دستگاه‌های کوچک.
۲. لرزه‌گیر فنری (Spring Isolators)
- تحمل بارهای سنگین.
- عملکرد عالی در فرکانس‌های پایین.
- کاربرد در ژنراتورها، کمپرسورها و ماشین‌آلات سنگین.
۳. لرزه‌گیر هیدرولیکی (Hydraulic Mounts)
- جذب ضربه‌های ناگهانی و شوک‌های مکانیکی.
- کاربرد در ماشین‌آلاتی که ضربه‌های شدید تولید می‌کنند.
۴. لرزه‌گیر فلز-لاستیک (Metal-Rubber Mounts)
- مقاومت بالا در برابر دما، روغن و شرایط سخت صنعتی.
- کاربرد در صنایع دفاعی، پتروشیمی و ماشین‌آلات سنگین.
مزایای استفاده از لرزه گیرهای ارتعاشات صنعتی
- افزایش طول عمر تجهیزات و قطعات.
- کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری.
- بهبود بهره‌وری خط تولید.
- افزایش ایمنی کارگران و محیط کار.
- کاهش آلودگی صوتی و ارتعاشی.
نتیجه‌گیری
شناخت درست کاربرد لرزه گیرهای ارتعاشات صنعتی و نحوه عملکرد آن‌ها به مهندسان و مدیران صنایع کمک می‌کند تا تجهیزات مناسبی را انتخاب کنند. انتخاب درست نوع لرزه‌گیر بر اساس شرایط کاری (وزن دستگاه، فرکانس ارتعاش، محیط عملیاتی و…) می‌تواند عمر مفید تجهیزات را افزایش دهد، هزینه‌ها را کاهش دهد و بهره‌وری سیستم‌های صنعتی را بالا ببرد.
