همراه با پارس فلکس
جدول محتوا
مقایسه لرزه‌گیر لاستیکی و آکاردئونی؛ کدام بهتر است؟
سیستم‌های لوله‌کشی در صنایع مختلف (آب و فاضلاب، تهویه مطبوع، نفت و گاز، پتروشیمی، نیروگاهی و …) همواره در معرض ارتعاشات، ضربه‌های ناگهانی، تغییرات دما و فشار قرار دارند. این عوامل می‌توانند موجب ترک خوردگی لوله‌ها، نشت سیال، صدای آزاردهنده و کاهش عمر تجهیزات شوند.
برای کنترل این مشکلات از تجهیزی به نام لرزه‌گیر (Expansion Joint) استفاده می‌شود. وظیفه اصلی لرزه‌گیر، جبران تغییر طول، کاهش تنش‌های مکانیکی، جذب ارتعاش و جلوگیری از انتقال لرزش‌ها به دیگر بخش‌ها است.
دو نوع رایج لرزه‌گیر در صنعت، لرزه‌گیر لاستیکی و لرزه‌گیر آکاردئونی (فلزی) هستند. انتخاب بین این دو، موضوعی مهم و تخصصی است که در ادامه بررسی می‌کنیم.
لرزه‌گیر لاستیکی
ساختار و جنس
این نوع لرزه‌گیر از لاستیک طبیعی یا مصنوعی (مانند EPDM، NBR، Neoprene) ساخته می‌شود و اغلب با لایه‌های تقویتی از الیاف یا سیم فلزی مقاوم می‌گردد. اتصال آن معمولاً به کمک فلنج یا دنده‌ای است.
کاربردها
- پمپ‌ها و سیستم‌های دوار
- لوله‌کشی آب سرد و گرم
- سیستم‌های تهویه مطبوع (HVAC)
- سیستم‌های فاضلابی و آتش‌نشانی
نقاط قوت
- انعطاف‌پذیری بالا: توانایی حرکت محوری، جانبی و زاویه‌ای
- کاهش صدا و ارتعاش: عملکرد بسیار مؤثر در جذب لرزش‌های مکانیکی
- نصب سریع و آسان: به دلیل وزن کم و ساختار ساده
- جلوگیری از انتقال ضربه‌های هیدرولیکی (Water Hammer)
نقاط ضعف
- محدودیت در دما (حداکثر حدود 100 الی 120 درجه سانتی‌گراد)
- محدودیت در فشار (تا حدود 16 bar)
- مقاومت کمتر در برابر مواد شیمیایی خورنده
- حساسیت به اشعه خورشید و اوزون (در فضای باز باید پوشش محافظ داشته باشد)
لرزه‌گیر آکاردئونی (فلزی)
ساختار و جنس
این لرزه‌گیرها از ورق‌های فولادی ضدزنگ به صورت موج‌دار (Bellows) ساخته می‌شوند. شکل آکاردئونی آنها باعث می‌شود قابلیت تغییر طول و انعطاف مکانیکی داشته باشند.
کاربردها
- خطوط بخار و گاز با فشار و دمای بالا
- صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
- نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها
- صنایع فولاد و شیمیایی
نقاط قوت
- تحمل فشار و دمای بسیار بالا: تا صدها بار و بیش از 600 درجه سانتی‌گراد
- عمر مفید طولانی‌تر: به دلیل جنس فلزی و مقاومت در برابر عوامل محیطی
- مقاومت در برابر خوردگی و سیالات خاص
- قابلیت طراحی سفارشی برای شرایط پیچیده (مثلاً فشار خیلی بالا یا محیط خورنده)
نقاط ضعف
- جذب ارتعاش و صدا ضعیف‌تر نسبت به لاستیکی
- انعطاف‌پذیری کمتر
- نصب و نگهداری سخت‌تر
- قیمت بالاتر
مقایسه تخصصی
| معیار مقایسه | لرزه‌گیر لاستیکی | لرزه‌گیر آکاردئونی (فلزی) |
|---|---|---|
| جذب ارتعاش و صدا | بسیار عالی | متوسط |
| تحمل دما | حداکثر حدود 120 °C | تا بیش از 600 °C |
| تحمل فشار | حدود 10–16 bar | صدها bar |
| طول عمر | متوسط | طولانی‌تر |
| هزینه خرید | اقتصادی | گران‌تر |
| انعطاف‌پذیری | زیاد | محدود |
| محیط مناسب | آب، تاسیسات، پمپ‌ها، HVAC | بخار، گاز، صنایع سنگین |
نکات مهم در انتخاب لرزه‌گیر
- نوع سیال: برای آب و مایعات معمولی، نوع لاستیکی مناسب‌تر است؛ برای بخار یا گازهای داغ، نوع فلزی.
- محدوده دما و فشار: اگر دما و فشار بالاست، لرزه‌گیر فلزی انتخاب بهتری است.
- میزان ارتعاش: اگر دستگاه یا پمپ ارتعاش زیادی دارد، لرزه‌گیر لاستیکی مؤثرتر است.
- شرایط محیطی: در فضای باز یا محیط‌های خورنده، لرزه‌گیر فلزی دوام بیشتری خواهد داشت.
- هزینه و بودجه: اگر هزینه مهم است و شرایط کاری سخت نیست، لرزه‌گیر لاستیکی گزینه اقتصادی‌تری است.
نتیجه‌گیری
به طور خلاصه:
- لرزه‌گیر لاستیکی بهترین گزینه برای سیستم‌های تاسیساتی، پمپ‌ها و خطوط آب با فشار و دمای معمولی است؛ چون ارزان‌تر بوده و لرزش و صدا را به‌خوبی جذب می‌کند.
- لرزه‌گیر آکاردئونی (فلزی) در صنایع سنگین، خطوط بخار، گاز و محیط‌های با فشار و دمای بالا کاربرد دارد و طول عمر بیشتری نسبت به لاستیکی دارد.
در نهایت انتخاب شما باید بر اساس شرایط پروژه، نوع سیال، فشار و دما انجام شود.
